กระดานบอร์ดเป็นสื่อที่ดีในการช่วยพัฒนาการของเด็กๆ

วัยเด็กเป็นช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้และพัฒนาทักษะด้านต่างๆ ทำให้พ่อแม่หลายคนเจอปัญหาลูกติดจอมือถือ แน่นอนว่าการที่เด็กใช้เวลาไปกับหน้าจอนาน ๆ นอกจากจะมีปัญหาเรื่องสายตาแล้ว การใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับจอยังทำให้อาจส่งผลต่อสติปัญญา การพัฒนาทางอารมณ์และสังคม ความตั้งใจเรียนที่ลดลง รวมไปถึงขาดการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น

กระดานบอร์ด เป็นเครื่องมือที่เหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับการคิดเชิงภาพ เพราะมีพื้นที่ว่างขนาดใหญ่ ลบแก้ไขได้ง่าย ทำให้เราสามารถทดลองวาดไอเดียต่างๆ เชื่อมโยงความคิด และปรับปรุงแก้ไขได้อย่างรวดเร็วและอิสระ

1. ความยืดหยุ่นสร้างสรรค์ สามารถเขียน ลบ และเขียนใหม่ได้อย่างง่ายดาย ทำให้เราไม่ต้องกลัวที่จะลองผิดลองถูก หรือเปลี่ยนแนวคิดไปมา การแก้ไขที่รวดเร็วนี้ช่วยให้กระบวนการคิดไหลลื่นไม่ติดขัด
2. การคิดเชิงภาพ (Visual Thinking) คือ กระบวนการคิดที่ใช้ภาพ สัญลักษณ์ แผนภาพ หรือการวาดรูป เพื่อช่วยในการทำความเข้าใจ จัดระเบียบความคิด แก้ปัญหา และสื่อสารแนวคิดที่ซับซ้อน แทนที่จะใช้แต่เพียงตัวอักษรหรือภาษาเพียงอย่างเดียวอธิบายให้เข้าใจง่ายๆ คือ การแปลงความคิดที่อยู่ในหัวซึ่งอาจจะฟุ้งกระจาย หรือเป็นนามธรรม ให้ออกมาเป็นรูปภาพหรือสัญลักษณ์ที่เราสามารถมองเห็นได้บนพื้นที่จริง (เช่น บนกระดานไวท์บอร์ด กระดาษ หรือหน้าจอคอมพิวเตอร์)

กระบวนการของการคิดเชิงภาพ

1. มองเห็น (See) รับข้อมูล หรือมองไปยังสิ่งที่จะคิด/แก้ปัญหา
2. จินตนาการ (Imagine) ความสามารถของจิตใจในการสร้างภาพ ความคิด หรือแนวคิดที่ไม่จำเป็นต้องมีอยู่จริงในขณะนั้น หรืออาจไม่เคยมีอยู่จริงเลยก็ได้ เป็นกระบวนการที่ทำให้เราสามารถนึกคิด สร้างสรรค์ และมองเห็นสิ่งต่างๆ ในรูปแบบใหม่ๆ
3. วาด หรือ ทำให้เป็นภาพ (Draw or Visualize) ถ่ายทอดภาพในหัว หรือความคิดนามธรรม ออกมาเป็นรูปวาด แผนผัง หรือสัญลักษณ์ บนพื้นที่จริง
4. มองเห็นอีกครั้ง (See Again) มองย้อนกลับไปที่ภาพที่ตัวเองวาด เพื่อทำความเข้าใจ วิเคราะห์ หรือค้นหาความเชื่อมโยง
5. พัฒนา หรือ ต่อยอด (Develop or Iterate) เพิ่มเติม แก้ไข หรือต่อยอดภาพที่วาด เพื่อให้ความคิดชัดเจนยิ่งขึ้น หรือค้นพบแนวทางใหม่ๆ
   • ประโยชน์ของการคิดเชิงภาพ
     • ทำให้เข้าใจง่ายขึ้น แนวคิดที่ซับซ้อนมักจะเข้าใจได้ง่ายขึ้นเมื่อถูกแปลงเป็นภาพ
     • ช่วยในการจดจำ สมองของมนุษย์มักจะจดจำข้อมูลที่เป็นภาพได้ดีกว่าตัวอักษร
     • ส่งเสริมการแก้ปัญหา การมองเห็นปัญหาในรูปแบบภาพช่วยให้เห็นความเชื่อมโยงระหว่างส่วนต่างๆ และค้นพบวิธีแก้ปัญหาที่อาจมองไม่เห็นจากการคิดด้วยตัวอักษรเพียงอย่างเดียว
     • กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ การวาดภาพช่วยให้ความคิดไหลลื่น และเชื่อมโยงไอเดียที่ดูไม่เกี่ยวข้องกันเข้าด้วยกัน ทำให้เกิดแนวคิดใหม่ๆ
     • สื่อสารได้ชัดเจน เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการอธิบายแนวคิดให้ผู้อื่นเข้าใจได้อย่างรวดเร็วและตรงกัน
     • มองเห็นภาพรวม ช่วยจัดระเบียบข้อมูลจำนวนมาก และทำให้เห็นภาพรวมของสถานการณ์หรือโปรเจกต์ได้

พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อ

1. พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็กและมัดใหญ่ การจับปากกาบอร์ด การขีดเขียน วาดรูป หรือแม้แต่การเอื้อมมือไปเขียนบนกระดาน เป็นการฝึกการทำงานของกล้ามเนื้อมือ แขน และหัวไหล่
   • พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก (Fine Motor Skills) กล้ามเนื้อมัดเล็กเกี่ยวข้องกับการใช้กล้ามเนื้อเล็กๆ บริเวณนิ้วมือ ข้อมือ และมือ ซึ่งมีความสำคัญต่อการทำกิจกรรมที่ต้องใช้ความละเอียดอ่อน การใช้กระดานไวท์บอร์ดช่วยฝึกทักษะเหล่านี้ได้ดังนี้
     • การจับปากกาไวท์บอร์ด เป็นการฝึกการใช้กล้ามเนื้อมือและนิ้วเพื่อจับอุปกรณ์ในการเขียน ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการจับดินสอหรือปากกาในอนาคต
     • การควบคุมทิศทาง การพยายามควบคุมปากกาเพื่อวาดเส้นตรง เส้นโค้ง วงกลม หรือรูปทรงต่างๆ ฝึกการประสานสัมพันธ์ระหว่างตาและมือ (Hand-eye coordination) และการควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อนิ้วและข้อมือ
     • ความแข็งแรงของนิ้วมื การเขียนหรือวาดต่อเนื่องช่วยบริหารกล้ามเนื้อนิ้วมือให้แข็งแรงขึ้น
2. พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ (Gross Motor Skills) กล้ามเนื้อมัดใหญ่เกี่ยวข้องกับการใช้กล้ามเนื้อขนาดใหญ่ เช่น กล้ามเนื้อแขน ขา ลำตัว ซึ่งจำเป็นสำหรับการเคลื่อนไหวและการทรงตัว การใช้กระดานบอร์ด (โดยเฉพาะกระดานขนาดใหญ่) มีส่วนช่วยได้ดังนี้
   • การเคลื่อนไหวแขนและหัวไหล่ การยืนเขียน การเอื้อมมือไปเขียนในจุดต่างๆ บนกระดาน หรือการวาดภาพขนาดใหญ่ที่ต้องใช้การเหวี่ยงแขนเป็นวงกว้าง เป็นการบริหารกล้ามเนื้อแขนและหัวไหล่
   • การทรงตัว การยืนที่กระดานเพื่อเขียนหรือวาด ต้องใช้การทรงตัวที่ดี และอาจมีการขยับร่างกายเล็กน้อยเพื่อเปลี่ยนตำแหน่งการเขียน ซึ่งเป็นการฝึกกล้ามเนื้อลำตัวและขา
   • การเคลื่อนไหวโดยรวม เด็กๆ อาจต้องเดินไปมาหน้ากระดานเพื่อเขียนหรือวาดในจุดที่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นการฝึกการเคลื่อนไหวโดยรวมของร่างกาย

เสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ

1. พื้นที่แห่งอิสระไร้ขีดจำกัด แตกต่างจากกระดาษแผ่นเล็กๆ กระดานบอร์ดคือพื้นที่ขนาดใหญ่ที่ให้เด็กๆ รู้สึกอิสระที่จะวาด เขียน หรือขีดเส้นอะไรก็ได้ตามใจคิด โดยไม่ต้องกลัวว่าพื้นที่จะไม่พอ หรือต้องกลัวทำผิดพลาดแล้วแก้ไขไม่ได้
2. สนับสนุนการเล่าเรื่องผ่านภาพ เด็กๆ สามารถใช้กระดานบอร์ดในการวาดตัวละคร ฉาก หรือลำดับเหตุการณ์ต่างๆ ที่อยู่ในจินตนาการของพวกเขา เป็นการฝึกเล่าเรื่องราวด้วยภาพ ซึ่งช่วยพัฒนาทั้งจินตนาการและความสามารถในการสื่อสาร
3. ปลดปล่อยไอเดียอย่างรวดเร็ว เมื่อมีความคิดหรือจินตนาการผุดขึ้นมา เด็กๆ สามารถถ่ายทอดมันออกมาเป็นภาพหรือข้อความบนกระดานได้อย่างรวดเร็ว การได้เห็นไอเดียเป็นรูปธรรมช่วยกระตุ้นให้เกิดไอเดียใหม่ๆ ตามมา
4. การทดลองและสำรวจ ความง่ายในการลบและเขียนใหม่ ทำให้เด็กๆ กล้าที่จะทดลองวาดภาพในแบบต่างๆ ลองใช้สี (ถ้ามีปากกาหลายสี) หรือปรับเปลี่ยนไอเดียที่วาดลงไป เป็นกระบวนการสำรวจและพัฒนาความคิดสร้างสรรค์
5. ส่งเสริมการคิดนอกกรอบ เด็กๆ ไม่ถูกจำกัดให้เขียนเป็นบรรทัดตรงๆ พวกเขาสามารถวาดเชื่อมโยงไอเดียต่างๆ เป็นแผนภาพ หรือกระจายความคิดไปทั่วทั้งกระดาน ซึ่งสะท้อนและส่งเสริมรูปแบบการคิดที่ไม่เป็นเส้นตรง
6. เป็นส่วนหนึ่งของการเล่นตามจินตนาการ: กระดานบอร์ดสามารถกลายเป็นส่วนประกอบสำคัญในการเล่นบทบาทสมมติ เช่น เป็นกระดานในห้องเรียน เป็นเมนูร้านอาหาร เป็นแผนที่สมบัติ หรือเป็นกระดานคำสั่งในยานอวกาศ ซึ่งช่วยต่อยอดและกระตุ้นการเล่นตามจินตนาการให้สนุกและสมจริงยิ่งขึ้น

พัฒนาการด้านสติปัญญาและการเรียนรู้

กระดานบอร์ดเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์อย่างยิ่งในการส่งเสริม พัฒนาการด้านสติปัญญาและการเรียนรู้ ของเด็กๆ ครับ เพราะมันช่วยให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ที่ Active และเห็นภาพได้ชัดเจน ดังนี้

1. ฝึกทักษะการอ่านและการเขียน
   • เด็กๆ สามารถฝึกเขียนตัวอักษร ก-ฮ หรือ A-Z ตัวเลขต่างๆ คำศัพท์ หรือประโยคง่ายๆ ซ้ำๆ ได้อย่างไม่เปลืองกระดาษ
   • ใช้วาดภาพประกอบคำศัพท์ หรือเล่าเรื่องราวสั้นๆ เพื่อเชื่อมโยงภาพกับตัวอักษร
   • ฝึกการสะกดคำโดยการเขียนลงบนกระดาน
2. ช่วยในการจดจำและเรียกคืนข้อมูล
   • เด็กๆ สามารถวาดภาพหรือเขียนข้อความสั้นๆ เกี่ยวกับสิ่งที่ได้เรียนรู้จากนิทาน เพลง หรือบทเรียน เพื่อช่วยในการจดจำ
   • ใช้ทำรายการสิ่งที่ต้องทำ หรือสิ่งที่ได้เรียนรู้
3. ส่งเสริมการจัดระเบียบความคิด
   • แม้จะเป็น Mind Map อย่างง่ายๆ การได้วาดเชื่อมโยงไอเดียหรือหัวข้อต่างๆ ก็ช่วยให้เด็กๆ ฝึกจัดระเบียบความคิดที่อยู่ในหัว
   • ทำตารางเปรียบเทียบ หรือแบ่งกลุ่มข้อมูลโดยการวาดเป็นช่องๆ

กระดานบอร์ดจึงเป็นเครื่องมือที่ทำให้การเรียนรู้ไม่น่าเบื่อ เป็นการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ (Hands-on learning) ที่กระตุ้นให้เด็กๆ ได้คิด วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูลออกมาในรูปแบบที่หลากหลาย ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นรากฐานสำคัญของพัฒนาการด้านสติปัญญาและการเรียนรู้

การปฏิสัมพันธ์ทางสังคมและเวลาคุณภาพกับครอบครัว

กระดานบอร์ดสามารถเป็นเครื่องมือที่ยอดเยี่ยมในการส่งเสริม การปฏิสัมพันธ์ทางสังคมและสร้างเวลาคุณภาพกับครอบครัว

เนื่องจากเป็นพื้นที่ส่วนกลางที่ทุกคนในครอบครัวสามารถมารวมตัวและทำกิจกรรมร่วมกันได้ แทนที่จะต่างคนต่างอยู่กับอุปกรณ์ส่วนตัว กระดานบอร์ดจะดึงดูดให้ทุกคนมามีส่วนร่วม ดังนี้:

• ส่งเสริมกิจกรรมร่วมกัน: เป็นจุดนัดพบหรือจุดรวมให้สมาชิกในครอบครัวมาทำกิจกรรมสร้างสรรค์ หรือแก้ปัญหาร่วมกันบนพื้นที่เดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นการวาดรูป ระดมสมองไอเดียเที่ยวในวันหยุด หรือวางแผนงานง่ายๆ ในบ้าน
• เป็นเครื่องมือสื่อสารภายในครอบครัว: ใช้เขียนข้อความทิ้งไว้ให้กัน วาดรูปง่ายๆ แทนคำพูด หรือใช้อธิบายเรื่องราวหรือแนวคิดต่างๆ ให้คนในครอบครัวฟัง โดยเฉพาะกับเด็กๆ การใช้ภาพช่วยให้สื่อสารได้ง่ายขึ้น
• สร้างโอกาสในการเรียนรู้และสอนกัน: พ่อแม่อาจใช้กระดานสอนการบ้าน หรือสอนสิ่งใหม่ๆ ให้ลูกในบรรยากาศที่ผ่อนคลาย หรือเด็กๆ อาจจะลอง “เล่นเป็นคุณครู” สอนสิ่งที่พวกเขาเรียนรู้มาให้ผู้ใหญ่ฟัง เป็นการทบทวนและสร้างความมั่นใจ
• กิจกรรมเล่นที่สร้างเสียงหัวเราะและความสนุก: เกมคลาสสิกอย่าง Pictionary (วาดภาพทายคำ) หรือ Hangman (ทายคำจากภาพแขวนคอ) สนุกมากเมื่อเล่นบนกระดานบอร์ด นอกจากนี้ยังสามารถเล่นต่อเรื่องจากภาพ หรือวาดภาพสิ่งมีชีวิตประหลาดช่วยกัน
• เครื่องมือวางแผนและจัดการในบ้าน: ใช้ทำตารางงานบ้าน ตารางกิจกรรมประจำสัปดาห์ หรือเขียนกฎกติกาเล็กๆ น้อยๆ ภายในบ้านที่ทุกคนสามารถมองเห็นได้ เป็นการส่งเสริมความรับผิดชอบและการทำงานร่วมกัน
• สร้างความผูกพันและความทรงจำที่ดี: การที่สมาชิกในครอบครัวได้ใช้เวลาร่วมกัน หัวเราะด้วยกัน และสร้างสรรค์สิ่งต่างๆ บนกระดานบอร์ด เป็นการสร้างประสบการณ์และความทรงจำที่ดีร่วมกัน ซึ่งช่วยกระชับความสัมพันธ์ภายในครอบครัว

ดังนั้น กระดานบอร์ดไม่ได้เป็นแค่เครื่องมือในการคิดหรือเรียนรู้ส่วนบุคคล แต่ยังเป็นพื้นที่ที่ส่งเสริมให้เกิดการมีส่วนร่วม การสื่อสาร และความสัมพันธ์ที่ดีภายในครอบครัวได้อย่างเป็นธรรมชาติ ทำให้เวลาที่ได้อยู่ด้วยกันมีคุณภาพและมีความหมายมากขึ้นค่ะ